Fahamu Changamoto 3 Muhimu Katika Ukuaji wa Meno ya Mtoto Wako

Meno ni kiungo kimojawapo mwilini kilicho kidogo lakini muhimu katika kinywa. Meno hucheza jukumu kubwa katika maisha yako ya kila siku. Hufanikisha kazi ya kutafuna, kusema, na hata kuchangia katika urembo wa uso wako.

 

Mchakato wa ukuaji wa meno, unaojulikana kama odontogenesis, ni safari ndefu inayoanza kabla hata haujazaliwa. Kuelewa jinsi meno yanavyotokea na kutambua makosa mbalimbali ya kimaumbile  yanayoweza kutokea wakati wa utoto ni muhimu kwako kama mzazi ili kuhakikisha afya njema ya meno ya watoto wako.

 

 

Ili kuelewa jinsi meno yanavyokua ni lazima kuchunguza hatua za kina za odontogenesis. Mchakato huanza wakati wa maendeleo ya kiumbe kilichoko tumboni (katika wiki ya 8 baada ya mimba kutungwa) ambapo hutokea uundaji wa lamina ya meno.

 

Lamina hii ni mstari wa tishu ya epithelial ambao husababisha chipukizi la jino (bud), ambayo baadaye hukua kuwa meno.

 

Bud ya jino ikikua inapitia hatua mbalimbali ambazo huelezwa kwa miundo yake, ikiwa ni pamoja na hatua ya chipukizi (bud), kofia, na kengele.  Miundo hii hatimaye hutoa sehemu kuu za jino kwa nje (enamel, dentin, and cementum) ambazo ni sehemu kuu za jino lililokomaa.

 

Binadamu kwa kawaida huwa na seti mbili za meno: meno ya kwanza (au meno ya utotoni) na meno ya kudumu. Meno ya kwanza huanza kuonekana takribani miezi sita baada ya kuzaliwa, na ifikapo umri wa miaka mitatu watoto wengi huwa na seti kamili ya meno ya kwanza 20.

 

Meno haya ni msingi wa maendeleo ya meno ya kudumu ambayo huanza kutokea kwanzia umri wa miaka sita hadi utu uzima wa miaka 24 au Zaidi na kufikia jumla ya meno 32.

 

Wakati idadi kubwa ya ukuaji wa meno inafuata mwendo wa kawaida, makosa yanaweza kutokea na hivyo kukuletea wasiwasi kama mzazi. Baadhi ya makosa ya kimaumbile yanayotokea mara kwa mara ni pamoja na:

 

1. Kutokuwepo kwa meno (Hypodontia)

Hali hii hutokea wakati jino au meno kadhaa hayakui. Mara nyigi vinasaba huchangia hali hii lakini mambo ya mazingira na hali kadha wa kadha za kiafya pia zinaweza kuchangia.

 

2. Meno Mengi (Hyperdontia)

Hii ni hali ambapo mtoto anakuwa na zaidi ya meno 20 ya utotoni au hata yale ya kudumu. Tofauti hii ya kimaumbile  inaweza sababishwa na kinasaba au kutokana na mambo kama mabadiliko ya homoni au athari za mazingira wakati wa ukuaji wa meno.

 

3. Meno yasiyo na mpangilio mzuri (Malocclusion)

Mpangilio mbovu wa meno unahusisha kutokuwa sawa kwa meno wakati wa kufunga mdomo. Vinasaba vinaweza sababisha ukuaji usio wa kawaida wa meno na tabia za utotoni kama kunyonya kidole, kusogeza meno na ulimi, kung’ata ulimi upande mmoja au hata kupuulia mdomo.

 

Mikakati ya kupunguza madhara

Kwa bahati nzuri makosa mengi yanaweza kushughulikiwa au kupunguzwa kwa hatua za haraka. Hapa kuna mikakati kwa wewe kama mzazi kuhakikisha afya bora ya meno ya mtoto wako kwa kufanya vifuatavyo:

 

1. Uchunguzi wa mara kwa mara

Ili kugundua mapema makosa ni muhimu uchunguzi wa meno ya kawaida, kuanzia wakati jino la kwanza linapojitokeza, huwezesha madaktari wa meno kufuatilia ukuaji na kutambua masuala ya kshughulikia kwa haraka.

 

2. Kuhakikisha usafi wa kinywa cha mwanao

Kumfundisha mtoto mazoea sahihi ya usafi wa mdomo – ikiwa ni pamoja na kusafisha mara kwa mara na kufanya matumizi ya nyuzi za meno (dental floss) – ni muhimu kwa kuzuia matatizo kadha  wa kadha ya meno.

 

3. Lishe na maisha bora

Lishe yenye uwiano wa virutubisho muhimu, hasa Calcium na Vitamini D, inachangia ukuaji wa meno wenye afya. Kukataza tabia kama kunyonya kidole pia kunaweza kuzuia mapagilio mbovu wa meno.

 

Jambo la mwisho….”meno ya plastiki” kwa watoto

Haya ni aina ya meno ambayo mtoto huwa nayo anapokuwa amezaliwa na wengi huyahusisha na dhana potofu. Tambua kwamba meno haya ni yale ya kwanza (ya utotoni) ya mtoto.

 

Meno haya hutokea mapema zaidi ya muda ule wa kawaida wa meno kutokea. Huwa malaini na wengi huyaita ya plastiki kwani huwa malaini sana tofauti na kawaida ya meno.

 

Natamani leo nikutoe hofu kama mzazi kuwa meno haya siyo mabaya kwa mtoto na kadri muda unavyokwenda huimarika na mtoto anaweza kutumia baada. Lakini kama yanamuumiza mama katika unyonyeshaji wa mtoto, mama anaweza kumpeleka mtoto kwa daktari wa kinywa na meno ili meno hayo yatolewe.